What is Reality? ... Chapter 2
👉 Türkçe'si Aşağıda 👇
(EN) - 2 - All is NOT as it seems ... Then... What do we see? WHAT IS REALITY?
At one time or another, we all go through difficulties in life and we try to make sense of the world around us. On the face of the events, we naturally seek answers elsewhere, rather than looking within ourselves. But if we're persistent enough to ask questions, then we may come to a point of asking ourselves why this is happening, or why we do the things the way we do. It's not always easy to answer such questions, but they are surely important since they nudge us closer to a better understanding of ourselves and the world around us. And in my opinion, this chapter may help us to shed some lights on these questions. Though I admit that it takes a while to have a grasp on the essence of the topic, since it's the most complex chapter in the book. But it's worth the effort.
To make this topic more comprehensible, Eagleman draws a parallel between the brain and a city. He explains as follows: just like a city, the brain's overall operation emerges from the networked interaction of its innumerable parts. Think of the brain as a city. If you were to look out over a city and ask "where is the economy located?" you'd see there's no good answer to the question. Instead, the economy emerges from the interaction of all the elements -from the stores and banks to the merchants and the customers. And so it is with the brain's operation: it doesn't happen in one spot. Just as in a city, no neighbourhood of the brain operates in isolation. In brains and in cities, everything emerges from the interaction between residents, at all scales, locally and distantly. So, the raw electrochemical signals from sensory organs are transported along super-highways of neurons and there, the signals undergo processing and transformation into our conscious reality.
A great simile, if you ask me. But, making sense of what reality is needs more elaborate explanation. And Eagleman does so in his book. This is a particularly long chapter, I know. But there is no shortcut or easy way to explain such a complex process of how our realities are formed... Please, bear with me for a while and be patient...
First let me give you the transcript of the video¹ above:
Sometimes it's easy to assume that there's a single spot in the brain that takes care of this or that function; like an area for memory or generosity or empathy. But in fact the vast network of the brain is so much more complex than that. Think of the brain like a city.
If you're to look out over a city and ask 'where is the economy located', you'd see that there's no single answer to that. Instead, the economy emerges as an interaction of all the elements.
And so it is with reality. The raw materials of perception are gathered by our sentry receptors. They're turned into electrical signals and transported around our brains along super highways of neurons. Processed, they become our reality. Some parts of brain city are specialised in vision, other districts care about hearing, some about touch and so on. And even with in essence, like vision, you have streets that specialised in colors or edges or motion.
But, just like in a city, no neighbourhood operates in isolation. Instead, the life of a city depends on interaction between residents at all different scales. And somehow, out of all of this interaction emerges your personal reality.
Now, it's time to return to the related chapter in the book... Here we go²:
How does the biological wetware of the brain give rise to our experience: the sight of emerald green, the taste of cinnamon, the smell of wet soil? What if I told you that the world around you, with its rich colours, textures, sounds and scents is an illusion, a show put on for you by your brain? If you could perceive reality as it really is, you would be shocked by its colourless, odourless, tasteless silence.
Becasue, outside your brain, there is just energy and matter. There is no color, no sound, no smell around us. Instead, there are only photons, radiation, waves, molecules, pressure, temperature, etc. Even so, over millions of years of evolution the human brain has become adept at turning this energy and matter into a rich sensory experience. But how?
From the moment you awaken in the morning, you're surrounded with a rush of light and sounds and smells. Your senses are flooded. All you have to do is show up everyday, and without thought or effort, you are immersed in the irrefutable reality of the world. But how much of this reality is a construction of your brain, taking place only inside your head?
 |
| Rotating Snakes illusion by Akiyoshi Kitaoka |
 |
| Checkerboard illusion by Edward Adelson |
Illusions like these give us the first hints that our picture of the external world isn't necessarily an accurate representation. Our perception of reality has less to do with what's happening out there, and more to do with what's happening inside your brain. Because, our experience of reality is an electrochemical rendition of the world outside.
It's not so surprising that it feels as though you have direct access to the world through your senses. You can reach out and touch the material of the physical world -like a book you're holding or a chair you're sitting on. But this sense of touch is not a direct experience. Although it feels like the touch is happening in your fingers, in fact it's all happening in the mission control center of the brain. It's the same across all your sensory experiences. Seeing isn't happening in your eyes; hearing isn't taking place in your ears; smell isn't happening in your nose. All of your sensory experiences are taking place in storms of activity within the computational material of your brain.
However, the brain has no access to the world outside. Sealed within the dark, silent chamber of your skull, your brain has never directly experienced the external world, and it never will. Instead, there's only one way that information from out there gets into the brain. Your sensory organs -your eyes, ears, nose, mouth and skin- act as interpreters. They detect a motley crew of information sources (including photons -for the eyes-, air compression waves -for the ears-, molecular concentrations -for the mouth and nose-, pressure, texture, temperature -for the skin-) and translate them into the common currency of the brain: electrochemical signals. Then these electrochemical signals dash through dense networks of neurons in your brain. This is the first information the brain taps into from the world outside the body. The brain is like a city with visitors from all over the world: it means that foreign money (information from the outside world) must be translated into a common currency (electrochemical signals) before any meaningful transactions can take place in your brain.
In order to do this, your sensory organs convert the data from the outside world into electrochemical signals. For example, the eyes convert photons, the mechanisms of the inner ear convert vibrations in the density of the air, receptors on the skin convert pressure, stretch, temperature etc., the nose converts drifting odor molecules and the tongue converts taste molecules into electrical signals. In short, everything you experience -every sight, sound, smell- rather than being a direct experience, is an electrochemical rendition in this sealed chamber.
In order to do this, your sensory organs convert the data from the outside world into electrochemical signals. For example, the eyes convert photons, the mechanisms of the inner ear convert vibrations in the density of the air, receptors on the skin convert pressure, stretch, temperature etc., the nose converts drifting odor molecules and the tongue converts taste molecules into electrical signals. In short, everything you experience -every sight, sound, smell- rather than being a direct experience, is an electrochemical rendition in this sealed chamber.
Then, how does the brain turn its immense electrochemical patterns into a useful understanding of the world? It does so by comparing the signals it receives from the different sensory inputs (i.e. by using other senses to crosscheck the incoming information), detecting patterns that allow it to make its best guesses about what's "out there". Thus, just like in a city, your sensory experiences doesn't operate in isolation. Instead, they interact with each other so as to figure out how to most efficiently move around the world and get what it needs. Its operation is so powerful that its work seems effortless. But, it is NOT so.
For example, vision is our most dominant sense and about a third of the human brain is allocated to it. What's more, the act of seeing feels so natural that it's hard to appreciate the immense machinery that makes it happen. We generally think of "seeing" as the result of processing information that comes through our eyes, but the truth is that several times more of what we "see" consist of information produced within the brain. Hence, "seeing" requires more than the eyes, because it's not happening in your eyes and the process takes place in your brain. Moreover, it's a mental construction.
Here is how: the visual system doesn't work like a camera and vision isn't about photons that can be readily interpreted by the visual cortex. Instead, it's a whole body experience. The signals coming into the brain can only be made sense of by training, which requires cross-referencing the signals with information from our actions and sensory consequences. It's the only way our brains can come to interpret what the visual data actually means. So, we start training up our visual system while we're still babies and with enough practice by using a continual cross-referencing between the senses, our brains get trained up to move around the world efficiently.
In the meantime, not just vision but all of our sensory experiences need this continual cross-referencing while the brain is forging our perception, that it compares different streams of sensory data against one another. However, there's something which makes this sort of comparison a real challenge, and that is the issue of timing. All of the streams of sensory data -vision, hearing, touch etc.- are processed by the brain at different speeds.
Consider sprinters at a racetrack. It appears that they get off the blocks at the instant the gun fires. But it's not actually instantaneous: if you watch them in slow motion, you'll see the sizeable gap between the bang and the start of a movement -almost two tenths of a second. (In fact, if they move off the blocks before that duration, they're disqualified -they've "jumped the gun".) Athletes train to make this gap as small as possible, but their biology imposes fundamental limits: the brain has to register the sound, send signals to the motor cortex and then down the spinal cord to the muscles of the body.
Meanwhile, bear in mind that visual data goes through more complex processing than auditory data in our brains. (That's why a pistol instead of a flash is used to start sprinters.) But here is where it gets strange. The brain processes sounds more quickly than sights. And yet take a careful look at what happens when you clap your hands in front of you. Try it. Everything seems synchronised. How can that be, given that sound is processed more quickly? Here is why: your perception of reality is the end result of fancy editing trick: the brain hides the difference in arrival times. But how? What your brain serves up as reality is actually a delayed version. It collects up all the information from the senses before it decides upon a story of what happens.
These timing difficulties aren't restricted to hearing and seeing: each type of sensory information takes a different amount of time to process. To complicate things even more, even within a sense there are time differences. For example, it takes longer for signals to reach your brain from your big toe than it does from your nose. But none of this is obvious to your perception: you collect up all the signals first, so that everything seems synchronised. The strange consequence of all this is that you live in the past. By the time you think the moment occurs, it's already long gone. To synchronise the incoming information from the senses, the cost is that our conscious awareness lags behind the physical world. That's the unbridgeable gap between an event occuring and your conscious experience of it.
On the other hand, when the senses are cut off, the show still goes on. Because, our experience of reality is the brain's ultimate construction. Yes, it's true that it's based on all the streams of data from our senses, but it's not dependent on them. How do we know that? Because studies show us that when you take it all away, your reality doesn't stop. It just gets stranger.
Such experiences are common among prisoners in solitary confinement. Completely isolated from the outside world, with no sound and no light, they are completely starved of input. But their minds don't abandon the notion of an outside world. Their brain just continue to make one up. Deprived of new sensory information, they go beyond daydreaming, that they don't just imagine things, they see things and to them, these experiences seem completely real.
This is because the brain generates its own reality, even before it receives information coming in from the eyes and the other senses. This is known as the internal model.
The basis of the internal model can be seen in the brain's anatomy. Most visual information connects through thalamus which sits between the eyes at the front of the head, then goes to the visual cortex. So, there are a huge number of connections going from the thalamus into the visual cortex. But, there are ten times as many going in the opposite direction. This means that detailed expectations about the world are being transmitted by the visual cortex to the thalamus. The thalamus then compares what's coming in from the eyes. If that matches the expectations ("when I turn my head I should see a chair there), then very little activity goes back to the visual system. But... if there are differences between what the eyes are reporting and what the brain's internal model has predicted, then the thalamus reports the difference back to the visual system. In other words, what gets sent back to the visual cortex is the part that wasn't predicted. So, at any moment, what we experience as seeing relies less on the light streaming into our eyes, and more on what's already inside our heads. That's why prisoners speak of experiences that seems completely real when they are in solitary confinement.
Besides, you don't have to be in your own sensory deprivation chamber to experince this. You already do it every night when you go to sleep. Your eyes are closed, but you enjoy full, rich visual experiences by way of dreams.
Also, when you walk down a city street, you seem to automatically know what things are without having to work out the details. You see metal heap here and there, on the street and you know that it's a car, or a bus, or, you see green fluffy things that you instantly name it as trees without working out the details. How so? Because, your brain makes assumptions about what you're seeing based on your internal model, built up from years of experience of walking other city streets. Every experience you've had contributes to the internal model in your brain.
Instead of using your senses to constantly rebuild your reality from scratch every moment, you're comparing sensory information with a model (your internal model) that the brain has already constructed. Instead of rebuilding it from scratch every moment, you just update, refine or correct this internal model and your brain is so expert at this task that you're normally unaware of it. But sometimes, under certain conditions, you can see the process at work.
In the meantime, not just vision but all of our sensory experiences need this continual cross-referencing while the brain is forging our perception, that it compares different streams of sensory data against one another. However, there's something which makes this sort of comparison a real challenge, and that is the issue of timing. All of the streams of sensory data -vision, hearing, touch etc.- are processed by the brain at different speeds.
Consider sprinters at a racetrack. It appears that they get off the blocks at the instant the gun fires. But it's not actually instantaneous: if you watch them in slow motion, you'll see the sizeable gap between the bang and the start of a movement -almost two tenths of a second. (In fact, if they move off the blocks before that duration, they're disqualified -they've "jumped the gun".) Athletes train to make this gap as small as possible, but their biology imposes fundamental limits: the brain has to register the sound, send signals to the motor cortex and then down the spinal cord to the muscles of the body.
Meanwhile, bear in mind that visual data goes through more complex processing than auditory data in our brains. (That's why a pistol instead of a flash is used to start sprinters.) But here is where it gets strange. The brain processes sounds more quickly than sights. And yet take a careful look at what happens when you clap your hands in front of you. Try it. Everything seems synchronised. How can that be, given that sound is processed more quickly? Here is why: your perception of reality is the end result of fancy editing trick: the brain hides the difference in arrival times. But how? What your brain serves up as reality is actually a delayed version. It collects up all the information from the senses before it decides upon a story of what happens.
These timing difficulties aren't restricted to hearing and seeing: each type of sensory information takes a different amount of time to process. To complicate things even more, even within a sense there are time differences. For example, it takes longer for signals to reach your brain from your big toe than it does from your nose. But none of this is obvious to your perception: you collect up all the signals first, so that everything seems synchronised. The strange consequence of all this is that you live in the past. By the time you think the moment occurs, it's already long gone. To synchronise the incoming information from the senses, the cost is that our conscious awareness lags behind the physical world. That's the unbridgeable gap between an event occuring and your conscious experience of it.
On the other hand, when the senses are cut off, the show still goes on. Because, our experience of reality is the brain's ultimate construction. Yes, it's true that it's based on all the streams of data from our senses, but it's not dependent on them. How do we know that? Because studies show us that when you take it all away, your reality doesn't stop. It just gets stranger.
Such experiences are common among prisoners in solitary confinement. Completely isolated from the outside world, with no sound and no light, they are completely starved of input. But their minds don't abandon the notion of an outside world. Their brain just continue to make one up. Deprived of new sensory information, they go beyond daydreaming, that they don't just imagine things, they see things and to them, these experiences seem completely real.
This is because the brain generates its own reality, even before it receives information coming in from the eyes and the other senses. This is known as the internal model.
The basis of the internal model can be seen in the brain's anatomy. Most visual information connects through thalamus which sits between the eyes at the front of the head, then goes to the visual cortex. So, there are a huge number of connections going from the thalamus into the visual cortex. But, there are ten times as many going in the opposite direction. This means that detailed expectations about the world are being transmitted by the visual cortex to the thalamus. The thalamus then compares what's coming in from the eyes. If that matches the expectations ("when I turn my head I should see a chair there), then very little activity goes back to the visual system. But... if there are differences between what the eyes are reporting and what the brain's internal model has predicted, then the thalamus reports the difference back to the visual system. In other words, what gets sent back to the visual cortex is the part that wasn't predicted. So, at any moment, what we experience as seeing relies less on the light streaming into our eyes, and more on what's already inside our heads. That's why prisoners speak of experiences that seems completely real when they are in solitary confinement.
Besides, you don't have to be in your own sensory deprivation chamber to experince this. You already do it every night when you go to sleep. Your eyes are closed, but you enjoy full, rich visual experiences by way of dreams.
Also, when you walk down a city street, you seem to automatically know what things are without having to work out the details. You see metal heap here and there, on the street and you know that it's a car, or a bus, or, you see green fluffy things that you instantly name it as trees without working out the details. How so? Because, your brain makes assumptions about what you're seeing based on your internal model, built up from years of experience of walking other city streets. Every experience you've had contributes to the internal model in your brain.
Instead of using your senses to constantly rebuild your reality from scratch every moment, you're comparing sensory information with a model (your internal model) that the brain has already constructed. Instead of rebuilding it from scratch every moment, you just update, refine or correct this internal model and your brain is so expert at this task that you're normally unaware of it. But sometimes, under certain conditions, you can see the process at work.
Take this holow mask illusion, for example. Look at these two faces. Both looks alike but they are not. The one on the left is a normal, nose-sticking out face and the one on the right is actually hollow. Yet, you cannot help but see the hollow face as though it's coming out at you. What you experience is not the raw data hitting your eyes, but instead your internal model -a model which has been trained on a lifetime of faces that stick out. The hollow mask illusion reveals the strenght of your expectations in what you see.
It's also your internal model that allows the world out there to remain stable -even when you're moving. Although you're not generally aware of it, your eyes jump around about four times a second (in jerky movements) when you look at something. Yet the world appears stable. Because, your internal model operates under the assumption that the world outside is stable. Besides, your eyes are not like video cameras. Instead, they simply venture out to find more details to feed into your internal model. In other words, your eyes are not like camera lenses that you're seeing through; they just gather data to feed the world inside your skull.
Furthermore, our internal model of the outside world allows us to get a quick sense of our environment. It does so to navigate the world, and this is its primary function. What's not always obvious is how much of the finer detail the brain leaves out. We have the illusion that we're taking in the world around us in great detail. But this is also not true.
Imagine yourself into a cafe. You're sitting there and drinking tea or coffee. You have the general idea of where the exit or kitchen is, or how the place is decorated, or if the place is crowded etc. But you can't locate the sugar right away if you don't take it in your tea. But if you take sugar, your eyes seek out the information. Or, you don't notice the details of the painting on the wall, unless it is asked. Or, you don't readily say how many blue-eyed person sits in the cafe, unless you are particularly interested. As studies show, the brain doesn't try to produce a perfect simulation of the world. Instead, the internal model is a hastily drawn approximation -as long as the brain knows where to go to look for the finer points, more details are added on a need-to-know basis.
So, why doesn't the brain give us the full picture? Because brains are expensive, energy-wise. 20% of the calories we consume are used to power the brain. Therefore, brains try to operate in the most energy-efficient way possible, and that means processing only the minimum amount of information from our senses that we need to navigate the world. And what's surprising is that neuroscientists weren't the first to discover that fixing your gaze on something is no guarantee of seeing it. Magicians figured this out long ago. They perform sleight of hand in full view but they can rest assured that your brain processes only small bits of the visual scene. Besides, this also helps to explain the prevalence of traffic accidents in which drivers hit pedestrians in plain view, or collide with cars directly in front of them. In many of these cases, the eyes are pointed in the right direction, but the brain isn't seeing what's really out there.
At the same time, we are all trapped on a thin slice of reality. We think of color as a fundamental quality of the world around us. But in the outside world, color doesn't actually exist. When electromagnetic radiation hits an object, some of it bounces off and is captured by our eyes. We can distinguish between millions of combinations of wavelengths -but it is only inside our heads that any of this becomes color. Color is an interpretation of wavelengths, one that only exists internally.
And it gets stranger, because the wavelenghts we're talking about involve only what we call "visible light". But visible light constitutes only a tiny fraction of the electromagnetic spectrum. All the rest of the spectrum -including radio waves, microwaves, X-rays, cell phone conversations, wi-fi and so on- is flowing through us right now and we're completely unaware of it. This is because we don't have any specialized biological receptors to pick up on these signals from other parts of the spectrum. The slice of reality that we can see is limited by our biology. And this is so for the rest of the animal kingdom. Every creature perceives only what it has evolved to perceive.
And so, what does the world outside your head really "look" like? Not only is there no color, there's also no sound: only the compression and expansion of air which is picked up by the ears and turned into electrical signals. The brain then presents these signals to us as sounds. Reality is also odorless: only floating molecules which bind to receptors in our nose and are then interpreted as different smells by our brains. In short, the real world is not full of rich sensory events; instead, our brains light up the world with their own sensuality.
Then, how do I know if my reality is the same as yours? For most of us it's impossible to tell, but there's a small fraction of the population whose perception of reality is measurably different to ours. For example, synesthesia is one of the few conditions in which it's clear that someone else's experience of reality is measurably different from us. Synesthesia is the result of cross-talk between sensory areas of the brain and it shows us that even microscopic changes in brain wiring can lead to different realities.
On the other part, we all know what it is to have dreams at night, to have bizarre, unbidden thoughts that take us on journeys. Sometimes these are disturbing journeys we have to suffer through. The good news is that when we wake up, we are able to compartmentalize: that it was a dream and this is my waking life.
Imagine what it would be like if you weren't able to distinguish your dreams from your waking life. For about 1% of the population, that distinction is difficult and their realities can be overwhelming, terrifying. They experience schizophrenic episodes and they are trapped into their delusions. It's a disorder of the brain's function, causing them to hear voices, or see things others don't see. It was about chemical imbalances in the brain that subtly change the pattern of signals. A slightly different pattern, and one can suddenly be trapped inside a reality in which strange and impossible things unfold. It was once described as an intrusion of the dream state into the waking state. Such experiences help us to understand our own realities. When we're in the middle of a dream, it seems real. When we've misinterpreted a quick glance of something we've seen, it's hard to shake the feeling that we know the reality of what we saw. When we're calling a memory that is, in fact, false, it's difficult to accept claims that it didn't really happen that way.
Whether we are wrapped in delusions or else aligned with the reality of the broader population, we all believe what we experience is real. Because, for all of us, reality is a narrative played out inside our brains. Ergo, we believe what our brains tell us.
Last but not least, there's another facet of reality that we rarely stop to consider: our brain's experience of time. In certain situations, our reality can seem to run more slowly or more quickly. Such experiences occur especially when we're in life-threatening situations. In threatening situations, an area of the brain called the amygdala kicks into high gear, commandeering the resources of the rest of the brain and forcing everything to attend to the situation at hand. When the amygdala is in play, memories are laid down with far more detail and richness than under normal circumstances. Because, your brain needs more information in order to try to survive. The interesting side effect is this: your brain is not accustomed to that kind of density of memory; so, when the events are replayed in your memory, your interpretation is that the event must have taken a longer time. But in the end, perceptual time doesn't actually stretch out, but a person's internal reality does.
As a conclusion, your brain is a storyteller. It serves up a narrative and each of us believes whatever narrative it tells. Whether you're falling for a visual illusion, or believing the dream you happen to be trapped in, or experiencing letters in colors, or accepting a delusion as true during an episode of schizophrenia, we accept our realities however our brains script them.
Despite the feeling that we're directly experiencing the world out there, our reality is ultimately built in the dark, in a foreign language of electrochemical signals. The activity churning across vast neural networks gets turned into your story.
Even more strangely, it's likely that every brain tells a slightly different narrative. With seven billion human brains wandering the planet (and trillions of animal brains), there's no single version of reality. Each brain carries its own truth.
And so, WHAT IS REALITY? It's like a television show that only you can see, and you can't turn it off. The good news is that it happens to be bradcasting the most interesting show you could ask for: edited, personalised and presented just for you...
And, this is how our reality is formed...
Furthermore, our internal model of the outside world allows us to get a quick sense of our environment. It does so to navigate the world, and this is its primary function. What's not always obvious is how much of the finer detail the brain leaves out. We have the illusion that we're taking in the world around us in great detail. But this is also not true.
Imagine yourself into a cafe. You're sitting there and drinking tea or coffee. You have the general idea of where the exit or kitchen is, or how the place is decorated, or if the place is crowded etc. But you can't locate the sugar right away if you don't take it in your tea. But if you take sugar, your eyes seek out the information. Or, you don't notice the details of the painting on the wall, unless it is asked. Or, you don't readily say how many blue-eyed person sits in the cafe, unless you are particularly interested. As studies show, the brain doesn't try to produce a perfect simulation of the world. Instead, the internal model is a hastily drawn approximation -as long as the brain knows where to go to look for the finer points, more details are added on a need-to-know basis.
So, why doesn't the brain give us the full picture? Because brains are expensive, energy-wise. 20% of the calories we consume are used to power the brain. Therefore, brains try to operate in the most energy-efficient way possible, and that means processing only the minimum amount of information from our senses that we need to navigate the world. And what's surprising is that neuroscientists weren't the first to discover that fixing your gaze on something is no guarantee of seeing it. Magicians figured this out long ago. They perform sleight of hand in full view but they can rest assured that your brain processes only small bits of the visual scene. Besides, this also helps to explain the prevalence of traffic accidents in which drivers hit pedestrians in plain view, or collide with cars directly in front of them. In many of these cases, the eyes are pointed in the right direction, but the brain isn't seeing what's really out there.
At the same time, we are all trapped on a thin slice of reality. We think of color as a fundamental quality of the world around us. But in the outside world, color doesn't actually exist. When electromagnetic radiation hits an object, some of it bounces off and is captured by our eyes. We can distinguish between millions of combinations of wavelengths -but it is only inside our heads that any of this becomes color. Color is an interpretation of wavelengths, one that only exists internally.
And it gets stranger, because the wavelenghts we're talking about involve only what we call "visible light". But visible light constitutes only a tiny fraction of the electromagnetic spectrum. All the rest of the spectrum -including radio waves, microwaves, X-rays, cell phone conversations, wi-fi and so on- is flowing through us right now and we're completely unaware of it. This is because we don't have any specialized biological receptors to pick up on these signals from other parts of the spectrum. The slice of reality that we can see is limited by our biology. And this is so for the rest of the animal kingdom. Every creature perceives only what it has evolved to perceive.
And so, what does the world outside your head really "look" like? Not only is there no color, there's also no sound: only the compression and expansion of air which is picked up by the ears and turned into electrical signals. The brain then presents these signals to us as sounds. Reality is also odorless: only floating molecules which bind to receptors in our nose and are then interpreted as different smells by our brains. In short, the real world is not full of rich sensory events; instead, our brains light up the world with their own sensuality.
Then, how do I know if my reality is the same as yours? For most of us it's impossible to tell, but there's a small fraction of the population whose perception of reality is measurably different to ours. For example, synesthesia is one of the few conditions in which it's clear that someone else's experience of reality is measurably different from us. Synesthesia is the result of cross-talk between sensory areas of the brain and it shows us that even microscopic changes in brain wiring can lead to different realities.
On the other part, we all know what it is to have dreams at night, to have bizarre, unbidden thoughts that take us on journeys. Sometimes these are disturbing journeys we have to suffer through. The good news is that when we wake up, we are able to compartmentalize: that it was a dream and this is my waking life.
Imagine what it would be like if you weren't able to distinguish your dreams from your waking life. For about 1% of the population, that distinction is difficult and their realities can be overwhelming, terrifying. They experience schizophrenic episodes and they are trapped into their delusions. It's a disorder of the brain's function, causing them to hear voices, or see things others don't see. It was about chemical imbalances in the brain that subtly change the pattern of signals. A slightly different pattern, and one can suddenly be trapped inside a reality in which strange and impossible things unfold. It was once described as an intrusion of the dream state into the waking state. Such experiences help us to understand our own realities. When we're in the middle of a dream, it seems real. When we've misinterpreted a quick glance of something we've seen, it's hard to shake the feeling that we know the reality of what we saw. When we're calling a memory that is, in fact, false, it's difficult to accept claims that it didn't really happen that way.
Whether we are wrapped in delusions or else aligned with the reality of the broader population, we all believe what we experience is real. Because, for all of us, reality is a narrative played out inside our brains. Ergo, we believe what our brains tell us.
Last but not least, there's another facet of reality that we rarely stop to consider: our brain's experience of time. In certain situations, our reality can seem to run more slowly or more quickly. Such experiences occur especially when we're in life-threatening situations. In threatening situations, an area of the brain called the amygdala kicks into high gear, commandeering the resources of the rest of the brain and forcing everything to attend to the situation at hand. When the amygdala is in play, memories are laid down with far more detail and richness than under normal circumstances. Because, your brain needs more information in order to try to survive. The interesting side effect is this: your brain is not accustomed to that kind of density of memory; so, when the events are replayed in your memory, your interpretation is that the event must have taken a longer time. But in the end, perceptual time doesn't actually stretch out, but a person's internal reality does.
As a conclusion, your brain is a storyteller. It serves up a narrative and each of us believes whatever narrative it tells. Whether you're falling for a visual illusion, or believing the dream you happen to be trapped in, or experiencing letters in colors, or accepting a delusion as true during an episode of schizophrenia, we accept our realities however our brains script them.
Despite the feeling that we're directly experiencing the world out there, our reality is ultimately built in the dark, in a foreign language of electrochemical signals. The activity churning across vast neural networks gets turned into your story.
Even more strangely, it's likely that every brain tells a slightly different narrative. With seven billion human brains wandering the planet (and trillions of animal brains), there's no single version of reality. Each brain carries its own truth.
And so, WHAT IS REALITY? It's like a television show that only you can see, and you can't turn it off. The good news is that it happens to be bradcasting the most interesting show you could ask for: edited, personalised and presented just for you...
And, this is how our reality is formed...
Citation:
¹ This video is published by PBS on YouTube on Oct 9, 2015
² The summary here on this blog post comes from either the book The Brain: The Story of You, written by David Eagleman, or from the episode's summary on PBS.
(TR) - 2 - Gerçeklik Nedir? ... İkinci Bölüm
Her şey göründüğü gibi değildir ... Öyleyse... Biz ne görüyoruz? GERÇEKLİK NEDİR?
Şu ya da bu zaman zarfında, hepimiz hayatın içinde zorluklardan geçiyoruz ve etrafımızdaki dünyayı anlamlandırmaya çalışıyoruz. Olayların görünüşüne göre, doğal olarak cevapları, kendi içimizde aramaktansa, başka yerlerde bulmaya çalışıyoruz. Ama eğer soru sormakta yeteri kadar israrcı olursak, o zaman bunun neden olduğunu veya neden o şekilde hareket ettiğimizi kendimizde sorgulayacak bir noktaya da gelebiliyoruz. Bu tip soruları cevaplaması her zaman kolay olmuyor ama kuşkusuz önemli sorular bunlar, çünkü bizi, kendimizi ve etrafımızdaki dünyayı daha iyi anlamaya doğru sevkediyor. Ve bana göre bu bölüm, bu sorulara ışık tutmak üzere bize yardım edebilir. Gerçi itiraf etmeliyim ki, kitaptaki en karmaşık bölüm olduğundan konunun özünü kavramak biraz zaman alıyor. Ama bu çabaya değer.
Bu konuyu daha anlaşılır hale getirmek için Eagleman, beyin ile bir şehrin arasında paralellik kuruyor. Şu şekilde açıklıyor: tıpkı bir şehir gibi, beynin tüm işleyişi de, sayısız parçalarının şebekelenmiş etkileşiminden doğuyor. Beyni bir şehirmiş gibi düşünün. Eğer yukarıdan bakacak ve "ekonomi nerede yerleşmiştir?" diye soracak olursanız, bu soruya tam bir cevap alamadığınızı da göreceksiniz. Buna karşılık ekonomi, dükkanlardan bankalara, tüccarlardan müşterilere kadar tüm öğelerinin birbirleriyle etkileşiminden doğmaktadır. Aynen beynin işleyişinde olduğu gibi: o, tek bir noktada oluşmuyor. Tıpkı bir şehirdeki gibi, beynin hiç bir mahallesi de tek başına işlemiyor. Beyinlerde ve şehirlerde her şey, mahalli olarak ya da uzaktan, ama tüm ölçeklerde, mahalle sakinlerinin arasındaki etkileşimden doğuyor. Yani, duyusal organlardan gelen ham elektrokimyasal sinyaller nöronların süper-otobanlarında bir yerden diğerine taşınıyor ve orada sinyaller, bilinçli gerçekliğimizin içine gidecek şekilde işleme ve dönüştürülmeye tabi tutuluyor.
Eğer bana sorarsanız, müthiş bir benzetme. Ancak, gerçeğin ne olduğunu anlamlandırma, daha detaylandırılmış açıklamaya ihtiyaç gösteriyor. Ve Eagleman da kitabında aynen bunu yapıyor. Bunun özellikle uzun bir bölüm olduğunu biliyorum. Ama gerçekliğimizin nasıl şekillendiğine dair böylesi komplike bir işleyişi izah etmenin kestirmesi veya kısa yolu da yok, maalesef... Lütfen bir süreliğine bana katlanın ve sabırlı olun...
Önce yukarıdaki videonun¹ yazılı dökümünü vermeme izin verin:
Bazen beyinde, şu ya da bu fonksiyonla ilgilenen, tek bir nokta olduğunu farzetmek kolaydır; hafıza için veya cömertlik ya da empati için bir alan olduğunu düşünmek gibi. Ancak aslına bakarsak, beynin muazzam ağı bundan çok daha fazla karmaşıktır. Beyni bir şehir gibi düşünün.
Eğer yukarıdan bakacak ve "ekonomi nerede yerleşmiştir?" diye soracak olursanız, bu sorunun tek bir cevabı olmadığını da göreceksiniz. Buna karşılık ekonomi, tüm öğelerin birbirleriyle etkileşimi sonucu doğmaktadır.
Aynen gerçeklikte olduğu gibi. Algılamanın ham materyalleri, nöbetçi reseptörlerimiz (algılayıcılarımız) tarafından toplanıyor. Elektrik sinyallerine dönüştürülüyor ve nöronların süper-otobanları boyunca beynimizde bir yerden diğerine taşınıyor. İşlenenler de bizim gerçekliğimiz oluyor. Beyin şehrinin bazı kısımları görüşte uzmanlaşmıştır, başka bölgeleri duyuş ile ilgilenir, kimisi de dokunma ile ve bunun gibi. Görüşte olduğu gibi, bir tanesinin özünde bile renklerde veya köşelerde ya da harekette uzmanlaşmış sokaklar da vardır.
Fakat, tıpkı bir şehirdeki gibi, hiç bir mahalle de tek başına işlemez. Bunun yerine şehrin hayatı, sakinlerinin arasındaki, her çapta etkileşime bağlıdır. Ve her nasılsa tüm bu etkileşimden sizin kişisel gerçekliğiniz doğmaktadır.
Şimdi, kitaptaki ilgili bölüme dönme zamanı... İşte başlıyoruz²:
Beynin biyolojik gücü, deneyimlerimize nasıl sebep oluyor: zümrüt yeşilinin görüntüsü, tarçının tadı, ıslak toprağın kokusu? Farzedelim ki size, etrafınızdaki dünyanın zengin renkleri, dokusu, sesi ve kokusuyla bir ilüzyon olduğunu, beyniniz tarafından sahneye konan bir şov olduğunu söylesem? Eğer ki gerçekliği, gerçekten olduğu gibi algılayabilseydiniz, onun renksiz, kokusuz, tadsız sessizliği karşısında şok olurdunuz.
Çünkü, beyninizin dışında sadece enerji ve madde vardır. Etrafınızda ne renk, ne ses, ne de koku var aslında. Yerine sadece fotonlar (ışıncıklar), ışıma, dalgalar, moleküller, basınç, sıcaklık ve benzeri şeyler bulunmaktadır. Buna rağmen, milyonlarca yıllık evrimleşme üzerine insan beyni, bu enerji ve maddeyi zengin duyusal bir deneyime döndürmede ustalaşmıştır. Ama nasıl?
Sabah uyandığınız ilk andan itibaren, etrafınız ışık, ses ve koku akınıyla çevreleniyor. Duyularınız sel gibi akıyor. Tek yapmanız gereken şey, her gün çıkagelmek ve düşünmeden ya da efor sarf etmeden, dünyanın inkar edilemez gerçekliğine dalmak olacaktır. Ancak, bu gerçekliğin ne kadarı, sadece kafanızın içinde meydana gelen, beyninizin inşaasıdır?
|
| Rotating Snakes illusion by Akiyoshi Kitaoka |
 |
| Checkerboard illusion by Edward Adelson |
Bu şekildeki ilüzyonlar bize, dış dünyanın ille de tam temsili bir fotoğrafına sahip olmadığımıza dair ilk ipuçlarını vermektedir. Gerçeklik algımız dışarıda ne olduğundan çok, beyninizin içinde ne olduğuyla alakalıdır. Çünkü, gerçeklik algımız dış dünyanın elektrokimyasal yorumlamasıdır.
Duyularımız kanalıyla dünyaya doğrudan erişimimiz varmış gibi hissetmemiz pek de şaşırtıcı değildir. Uzanıp fiziksel dünyadaki malzemelere dokunabilirsiniz -elinizde tuttuğunuz bir kitap veya oturduğunuz sandalye gibi. Ancak bu dokunma algısı, bir doğrudan deneyimleme değildir. Dokunma parmaklarınızda oluyormuş gibi hissetseniz de, aslında hepsi beynin görev kontrol merkezinde gerçekleşmektedir. Bu, tüm duyusal deneyimleriniz için geçerlidir. Görmek gözlerinizde oluşmuyor, duymak kulaklarınızda gerçekleşmiyor, koku burnunuzda olan bir şey değil. Tüm bu duyusal deneyimleriniz, beyninizin bilişimsel malzemesindeki faaliyet fırtınasında yer almaktadır.
Bununla birlikte beynin, dış dünyaya erişimi yoktur. Kafatasınızın sessiz haznesinde, karanlığa gömülü halde bulunan beyin, dış dünyayı hiç bir şekilde doğrudan deneyimlememiştir ve deneyimlemeyecektir de. Bunun yerine, dışarıdaki bilginin beyne ulaşmasının sadece tek bir yolu vardır. Gözleriniz, kulaklarınız, burun, ağız ve deriniz, yani duyu organlarınız, birer tercüman olarak hareket etmektedir. Onlar, tek bir amaca hizmet eden ama farklı bilgi kaynaklarını (gözler için- fotonlar, kulaklar için- hava basınç dalgaları, ağız ve burun için- moleküler konsantrasyonlar, deri için- basınç, doku, sıcaklık da dahil olacak şekilde bilgileri) algılar ve beynin ortak para birimine çevirirler: yani, elektrokimyasal sinyallere. Sonra bu elektorkimyasal sinyaller beyninizde yoğun nöron ağları boyunca hızla ilerlerler. Bu, beyninizin bedeniniz dışındaki dünyayla bağlantı kurarak aldığı ilk bilgilerdir. Dünyanın her yerinden ziyarete gelenlerle birlikte beyniniz, bir şehir gibidir: bu da demek oluyor ki, beyninizde herhangi anlamlı bir işlem yapabilmek adına önce, yabancı para birimi (dış dünyanın bilgileri) ortak para birimine (elektrokimyasal sinyallere) çevrilmek durumundadır.
Bunun için de duyu organlarınız, dış dünyadan gelen verileri elektrokimyasal sinyallere çevirir. Mesela gözler fotonları, iç-kulak mekanizması hava yoğunluğundaki titreşimleri, derideki reseptörler basıncı, gerilmeyi, sıcaklığı ve benzerini, burun havada dolaşan koku moleküllerini ve dil tad moleküllerini elektriksel sinyallere dönüştürür. Kısaca, deneyimlediğiniz her şey -her görüş, ses, koku- bir doğrudan deneyimleme olmak yerine, bu yalıtılmış haznede gerçekleşen bir elektrokimyasal yorumlamadır.
O halde beyniniz, kendisine ait olan bu muazzam elektrokimyasal kalıpları, dünyayı işe yarar şekilde anlamak adına, nasıl dönüştürüyor? Bunu da, farklı duyusal veri girişlerinden aldığı sinyalleri karşılaştırarak (diğer bir deyişle, gelen bilgilerin sağlaması için öteki duyuları da kullanarak), "dışarıda" ne olduğu hakkında en iyi tahminlerini yapmasına izin veren kalıpları bulmak suretiyle gerçekleştiriyor. Nitekim, tıpkı bir şehirde olduğu gibi, duyusal deneyimleriniz de tek başına çalışmıyor. Bunun yerine onlar, dünyada en etkili biçimde nasıl dolaşacağınızı ve ihtiyacı olanı nasıl alacağınızı çözmek için biribirlerini etkiliyorlar. Bu operasyon öylesine güçlüdür ki, sanki işleyişi zahmetsizmiş gibi görünür. Oysa hiç de öyle DEĞİLDİR.
Mesela görüş, en baskın algımızdır ve insan beyninin üçte-biri buna ayrılmıştır. Dahası, görme eylemi öylesine doğal gelir ki, bunu gerçekleştiren muazzam mekanizmayı takdir etmesi güçtür. "Görme"yi çoğunlukla, gözlerimizden gelen bilginin işlenmesi sonucu oluşur diye düşünürüz, oysa gerçek şudur ki, "görme" işlemi, "gördüğümüzün" bir kaç katı fazlasıyla beynimizde üretilen bilgiden oluşmaktadır. Dolayısıyla, "görme" gözlerden daha fazlasına ihtiyaç duyar, çünkü gözlerinizde oluşmaz ve bu işlem beyninizde yer alır. Üstelik bu, bir zihinsel inşaa işlemidir.
İşte bunun nasıl gerçekleştiği: görsel sistem bir kamera gibi işlemez ve görme, görme korteksi tarafından kolaylıkla yorumlanmış fotonlardan ibaret değildir. Bunun yerine o, tüm beden deneyimidir. Beyne gelen sinyaller ancak alıştırma yaptıkça bir anlam ifade etmeye başlar, ki bu da, sinyallerin, hareketlerimizden ve duyusal sonuçlardan gelen bilgilerle çapraz doğrulanmasına ihitiyaç gösterir. Görsel verinin gerçekte ne ifade ettiğini beynimizin yorumlayabilmesi için bu alıştırma tek yoldur. Yani, görsel sistemimizi eğitmeye biz henüz bebekken başlarız ve duyular arası sürekli çapraz doğrulamayı kullanarak yeteri kadar alıştırmayla beyinlerimiz, dünyada etkin bir biçimde dolaşacak şekilde eğitilmiş olur.
Aynı zamanda, sadece görüşümüz değil, ama tüm diğer duyusal deneyimlerimiz de, beyin farklı duyusal veri akışını birbiriyle kıyaslayarak algımıza şekil verirken, bu sürekli çapraz doğrulamaya ihtiyaç duyar. Ancak, bu tip karşılaştırmayı zorlaştıran bir durum da vardır ve bu, zamanlama konusudur. Tüm duyusal veri akışı -görme, duyma, dokunma ve benzeri- beyin tarafından farklı hızlarda işlenir.
Yarış pistinde kısa mesafe koşucularını düşünün. Silah patladığı anda çıkış yapıyorlar gibi görünür. Ancak bu fiilen anında olan bir durum değildir: ağır çekimde izleyecek olursanız göreceksiniz ki, silahın ateşlenmesiyle hareketin başlaması arasında ciddi bir aralık vardır -hemen hemen saniyenin onda ikisi kadar (aslında, bu süreçten önce çıkış yaparlarsa da, koşucular diskalifye olurlar -hatalı çıkıştan dolayı.) Atletler bu aralığı mümkün olduğunca kısa tutabilmek için çalışırlar, fakat biyolojileri esaslı bir limit dayatmaktadır: beyin önce sesi kayda almalı, sonra sinyalleri motor korteksine ve oradan da omurilikten aşağıya kaslara göndermelidir.
Bu arada, unutmayın ki görsel veri beyinde işitsel veriden daha karmaşık bir işlemden geçmektedir. (Bu nedenle, koşuculara başla sinyali vermek için bir ışık yerine tabanca kullanılmaktadır.) Ama bu durum, şimdi söyleyeceğim şeyle, daha da garip bir hal alır. Beyin sesi, görüşten daha hızlı işlemektedir. Ve buna rağmen, ellerinizle önünüzde alkış tuttuğunuzda ne olduğuna dikkatle bakın. Deneyin. Herşey senkronize olmuş görünüyor. Ses daha hızlı işleniyorsa, bu nasıl oluyor? İşte nedeni: gerçeklik algınız süslü bir yayımcılık kurnazlığının sonucudur: beyin, varış zamanlarındaki farkı saklamaktadır. Ama nasıl? Beyninizin gerçeklik olarak size sunduğu şey, esasında o durumun gecikmiş sürümüdür. Beyniniz, ne olduğunun hikayesine karar vermeden önce, duyulardan tüm bilgileri toplamaktadır.
Bu zamanlama zorlukları sadece duyma ve görme ile sınırlı değildir: her çeşit duyusal bilgi işlenmek üzere farklı zaman aralığı kullanır. Durumu daha da karmaşıklaştırmak adına diyebiliriz ki, bir duyuda dahi zaman farkları vardır. Mesela, ayak baş parmağınızdan bir sinyalin beyninize ulaşması, burnunuzdan ulaşana kıyasla daha uzun zaman alır. Ancak bunun hiç biri algınızda görünür şekle dönüşmez: herşeyin eşzamanlı görünmesini sağlamk adına, önce tüm sinyalleri topladığınızdandır. Tüm bunun tuhaf sonucu da şudur ki, siz geçmişte yaşıyorsunuz. Bir an'ın meydana geldiğini düşündüğünüzde, aslında o an çoktan geçmiştir. Duyulardan gelen verileri eşzamanlı hale getirmenin bedeli, bilinçli farkındalığımızın fiziksel dünyadan geri kalmasıdır. Ki bu, olan olayla onu bilinçli deneyimlemeniz arasında oluşan, kapanmayacak bir aralıktır.
Diğer taraftan, duyulardan mahrum bırakıldığınızda, şov hala devam etmektedir. Çünkü, gerçeklik deneyimimiz, beynin en temel inşaasıdır. Evet, duyularımızdan gelen veri akışına dayandığı doğrudur, ama onlara bağımlı değildir. Bunu nasıl biliyoruz? Çünkü çalışmalar bize göstermiştir ki, her şeyi ortadan kaldırsanız da, sizin gerçekliğiniz sona ermez. Sadece daha tuhaf bir hal alır.
Bu tip deneyimler, hücre hapsindeki mahkumlar arasında yaygındır. Ne ses ne ışık olmadan, dış dünyadan tamamen tecrit edilmiş haldeyken, tamamen veri girişinden yoksundurlar. Ancak zihinleri, bir dış dünya olgusunu yine de terk etmez. Beyinleri bunu bir şekilde uydurmaya devam eder. Yeni duyusal bilgi yoksunluğu çekerek, hayal aleminin ötesine geçerler, ki orada sadece bir şeyler hayal etmezler, bir şeyler görürler ve onlara göre bu deneyimler tamamen gerçekmiş gibi görünür.
Bu beynin, gözlerden ve diğer duyulardan gelen bilgiyi almadan önce dahi, kendi gerçekliğini üretmesinden dolayı olur. Ki bu da, iç model olarak bilinir.
Beynin anatomisinde bu iç modelin temeli görülebilmektedir. Bir çok görsel bilgi, başımızın ön tarafında, gözler arasında yer alan talamus'a (göz siniri ucuna) bağlanarak görsel kortekse geçmektedir. Yani orada, talamus'tan görsel kortekse doğru giden oldukça fazla sayıda bağlantı bulunmaktadır. Ama aksi istikamete de giden, bunun 10 katı kadar bağlantı da mevcuttur. Bunun anlamı şudur: etrafımız hakkında ayrıntılı beklentiler, görsel korteksten de talamus'a aktarılmaktadır. Talamus da bunları sonra gözlerden gelenlerle kıyaslar. Eğer kıyaslama, ("başımı çevirdiğimde orada bir iskemle görmem gerekiyor" gibi) beklentilerle uyuşuyorsa, o zaman görsel sisteme çok az geri bildirim gider. Ancak... eğer gözlerin bildirisiyle beynin iç modelinin arasında fark var ise, o halde talamus görsel sisteme bu farkı bildirir. Diğer bir deyişle, görsel kortekse geri gönderilen bilgi, öngörülememiş (tahmin edilememiş) olan kısımdır. Yani, herhangi bir anda, ne gördüğümüz gözlerimize ulaşan ışıktan çok, kafamızın içinde zaten var olana daha fazla dayanır. Bu nedenledir ki mahkumlar, hücre hapsinde olduklarında tamamiyle gerçek göründüğünü söyledikleri bu deneyimlerden bahsederler.
Ayrıca, bunu deneyimlemeniz için kendi duyusal yoksunluk hücrenizde olmanız da gerekmiyor. Zaten bunu her gece uyumaya gittiğinizde yapıyorsunuz. Gözleriniz kapalı ama siz, rüyalar yoluyla, tam, zengin bir görsel deneyimin tadını çıkarıyorsunuz.
Diğer bir yandan, şehrin bir sokağında yürüdüğünüzde, detayları anlamaya gerek kalmadan, neyin ne olduğunu otomatik olarak biliyor gibisiniz. Detaylara takılmadan, orda burda caddede bir metal yığını gördüğünüzde bunun bir araba veya bir otobüs olduğunu biliyorsunuz ya da yeşil pofuduk bir şeyler gördüğünüzde bunları hemen ağaç diye isimlendirebiliyorsunuz. Nasıl oluyor? Çünkü beyniniz, iç modelinize dayanarak ne gördüğünüz hakkında varsayımlarda bulunuyor; ki bu varsayımlar şehrin başka sokaklarını yürürken edindiğiniz yıllara dayanan deneyimlerden inşaa edilmiş durumda. Edindiğiniz her deneyim, beyninizdeki bu iç modele bir katkıda bulunuyor.
Gerçekliğinizi sürekli her an sıfırdan yeniden inşaa etmek üzere duyularınızı kullanmak yerine, beyninizin zaten çoktan inşaa etmiş olduğu bir model ile (sizin iç modeliniz ile) gelen yeni duyusal bilgileri kıyaslıyorsunuz. Her an sıfırdan yeniden inşaa etmek yerine, bu iç modeli siz sadece güncelliyor, geliştiriyor veya düzeltiyorsunuz ve beyniniz bu görevde öylesine uzman ki, genelde siz bunun farkına bile varmıyorsunuz. Ancak bazı durumlarda, belirli şartlar altında, bu işleyişin çalışmasına şahit oluyorsunuz.
Mesela şu çukur maske ilüzyonunu ele alın. İki yüze de bir bakın. Birbirinin benzeri gibiler ama değiller. Soldaki normal, burnu dışarda bir yüz ve sağdaki ise aslında çukur. Yine de çukur yüzü, sanki size doğru geliyormuş gibi görmekten kendinizi alamıyorsunuz. Deneyimlediğiniz şey gözlerinize çarpan ham veri değildir, ama bunun yerine gördüğünüz, iç modelinizdir -bir ömür yüzlerin ileri doğru çıkık olmasıyla eğitildiğiniz bir model ile. Çukur maske ilüzyonu, gördüklerinizde beklentilerinizin gücünü açığa çıkarmaktadır.
İç modeliniz aynı zamanda, dışarıdaki dünyanın sabit kalmasına olanak sağlar -siz hareket halindeyken bile. Her ne kadar genelde fark etmeseniz de gözleriniz, siz bir şeye bakarken 4 sn kadar (bir aşağı bir yukarı hareketlerle) hoplayıp zıplar. Ama yine de dünya sabit görünür. Çünkü iç modeliniz, dışarıdaki dünyanın sabit olduğu varsayımıyla hareket eder. Üstelik gözleriniz bir video kamerası gibi değildir. Bunun yerine, tamamen iç modelinizi besleyecek şekilde daha fazla detay bulmak için girişimde bulunur. Diğer bir deyişle gözleriniz, içinden baktığınız bir kamera lensi gibi de değildir; onlar sadece kafatasınızın içindeki dünyayı beslemek adına veri toplar.
Bunun yanısıra, dış dünyaya ait iç modelimiz bizim etrafımız hakkında hemen bir algı geliştirmemize olanak sağlar. Bunu da dünyada yönümüzü bulmak adına yapar, ki bu da onun ana fonksiyonudur. Her zaman aşikar (net) olmayan şey ise, beynin ne kadar ince detayı göz ardı ettiğidir. Etrafımızdaki dünyanın detaylarını büyük ölçüde alıyormuş gibi bir ilüzyona kapılıyoruz. Ancak bu da doğru değildir.
Kendinizi bir kafede hayal edin. Orda oturuyorsunuz ve çay ya da kahve içiyorsunuz. Çıkışın veya mutfağın nerede olduğuna, veya bulunduğunuz yerin nasıl dekore edildiğine, ya da kalabalık olup olmadığına dair kabaca bir fikriniz vardır. Fakat eğer çayınızda kullanmıyorsanız, şekerin yerini hemen bulamayabilirsiniz. Eğer şeker kullanıyorsanız da, gözleriniz bu bilgiyi arayıp bulur. Veya, sorulmadan duvardaki resmin detaylarını farketmeyebilirsiniz. Ya da, özellikle ilgilenmiyorsanız eğer, kafede kaç mavi-gözlü insan olduğunu kolayca söyleyemeyebilirsiniz. Çalışmaların da gösterdiği gibi beyin, dünyanın mükemmel bir taklidini üretmeye çalışmaz. Bunun yerine iç model, aceleyle çizilmiş bir tahmindir -beyin, daha ince detayları bulmak üzere nereye bakacağını bildiği sürece, daha fazla detay ancak bilmek gerektiğinde eklenir.
Bu takdirde, beynimiz bize neden tam bir fotoğraf vermemektedir? Çünkü beyinler masraflıdır, enerji açısından. Tükettiğimiz kalorilerin %20 si beyni çalıştırmak için harcanır. Bu yüzden beyinler, mümkün olan en verimli enerjide çalışmaya uğraşır ve bu da, dünyada yönümüzü belirlemek adına duyularımızdan gelen bilgi miktarının ancak en azını işlemek anlamına gelir. Ve asıl şaşırtıcı olan şey, gözleri bir şeye dikmenin görmeyi garanti etmeyeceğini ilk keşfedenlerin nörobilimciler olmadığıdır. Bunu uzun zaman önce sihirbazlar çözmüştür. El çabukluğunu aleni olarak sahneleseler de, emindirler ki beyniniz görsel sahnenin sadece küçük parçalarını işleyecektir. Ayrıca bu aynı zamanda, göz önündeki yayalara veya doğrudan önündeki arabalara çarpan şöförleri kapsayan trafik kazalarının yaygınlığını da açıklamaya yardım eder. Bu durumların bir çoğunda, gözler doğru yöne çevrilse de, beyin gerçekten orada ne olduğunu görememektedir.
Aynı zamanda hepimiz, gerçeğin ince bir dilimine hapsolmuş durumdayız. Rengi, etrafımızdaki dünyanın belli başlı bir özelliği olarak düşünürüz. Ancak dış dünyada renk, fiilen mevcut değildir. Elektormanyetik ışıma bir cisme çarptığında, bir kısmı geri seker ve bu gözlerimiz tarafından yakalanır. Dalgaboyunun milyonlarca kombinasyonunu ayırt edebiliriz -fakat bu sadece kafamızın içinde renk olarak ortaya çıkar. Renk, sadece dahili var olan, dalgaboylarının yorumlanmasıdır.
Ve durum daha da garipleşir, çünkü konuştuğumuz dalgaboyu aslında sadece bizim "görülebilir ışık" dediğimiz kadarını kapsamaktadır. Fakat görülebilir ışık, elektromanyetik tayfın yalnızca ufacık bir bölümünü oluşturmaktadır. Radyo dalgalarını, microdalgaları, X-ışınlarını, cep telefonu konuşmalarını, kablosuz ağ bağlantılarını ve benzerlerini de içine alacak şekilde kalan tüm tayf, şuanda içimizden geçmektedir ve biz bundan tamamiyle habersizizdir. Bunun nedeni de, tayfın diğer bölümlerinden gelen sinyalleri algılayacak özelleşmiş biyolojik reseptörlere sahip olmamamızdır. Görebildiğimiz gerçeklik dilimi, biyolojimizle kısıtlanmıştır. Ve bu, geriye kalan tüm hayvanlar alemi için de geçerlidir. Her bir canlı, sadece algılamak için evrimleştiği kadarını kavrayabilir.
O halde, kafanızın dışındaki dünya gerçekten neye benzer? Sadece renk değil, aynı zamanda ses de yoktur: sadece kulaklarımız tarafından algılanan ve elektriksel sinyallere dönüştürülen basınçlı ve genleşmiş hava vardır. Beyin, bu sinyalleri daha sonra bize ses olarak sunar. Gerçek aynı zamanda kokusuzdur da: sadece burnumuzdaki reseptörlere bağlanan havada dolaşan ve daha sonra beynimiz tarafından farklı kokular gibi yorumlanacak olan moleküller vardır. Kısaca gerçek dünya, zengin duyusal durumlarla dolu değildir; bunun yerine beyinlerimiz kendi duyarlılığıyla dünyayı ışıldatmaktadır.
Bu durumda, benim gerçekliğimle seninkinin aynı olup olmadığını nasıl bileceğim? Çoğumuz için bunu söylemek imkansızdır, ama nüfusun küçük bir kısmında, bizimkinden farkı ölçülebilir bir algı gerçekliği bulunmaktadır. Mesela sinestezi (duyuların birbirine karışması durumu), bizden farkı ölçülebilir olan gerçeklik deneyimine sahip kişilerin yaşadığı az sayıdaki durumlardan biridir. Sinestezi, beyindeki duyusal bölgelerin kendi arasındaki konuşmalarında hatların karışması sonucu ortaya çıkar ve bize gösteriri ki, beynin elektriksel bağlantısında mikroskopik bir değişim bile farklı gerçekliklere yol açmaktadır.
Öte taraftan hepimiz, gece rüya görmenin, tuhaf davetsiz düşüncelerin bizi yolculuğa çıkardığı bu rüyaların nasıl bir şey olduğunu biliyoruz. Bazen bu rüyalar, katlanmak zorunda kaldığımız rahatsız edici yolculuklar da olabiliyor. Ama iyi haber şu ki, uyandığımızda bölmelerine ayırabiliyoruz: bu bir rüyaydı ve bu da benim uyanık hayatım diye.
Diyelim ki rüyalarınızı, uyanık hayatınızdan ayırt edemeyeceğiniz bir şekilde olsaydınız ne halde olurdunuz diye, bir hayal edin. Nüfusun %1 i kadarı, bu ayırımı yapmakta zorlanıyor ve onların gerçeklikleri çok yoğun ve baskın bir şekilde korkutucu olabiliyor. Onlar, şizofrenik safhaları deneyimliyorlar ve hezeyanlarının içine hapsoluyorlar. Şizofreni, beyin fonksiyonlarının rahatsızlığıdır ve onların sesler duymasına veya başkalarının göremediği şeyleri görmelerine sebebiyet vermektedir. Beyinde, sinyal kalıplarını kurnazca değiştiren, kimyasal dengesizlikle alakalı bir durumdur. Kalıbın hafifçe değişiminde bile kişi kendini bir anda, garip ve imkansız şeylerin ortaya çıktığı bir gerçekliğin içine kıstırılmış bulabiliyor. Bir keresinde bu, uyku halinin uyanıklık haline zorla müdahale etmesi olarak da tarif edilmiş. Bu tip deneyimler, kendi gerçekliğimizi de anlamamıza yardımcı oluyor. Bir rüyanın ortasındayken, gerçekmiş gibi görünüyor. Hızlı bir bakışla gördüğümüz şeyi yanlış yorumladığımızda, gördüğümüz şeyin sanki aslında gerçekmiş gibi olduğu hissiyatından kurtulmak zor oluyor. Ama esasen yanlış hatırladığımız bir anı'yı hafızamızda canlandırırken, gerçekte öyle olmadığı iddialarını kabul etmek epey de güç oluyor.
Hezeyanlarla çevrilsek de, nüfusun daha geniş çaptaki gerçekliğiyle aynı hizada olsak da, hepimiz ne deneyimliyorsak onun gerçek olduğuna inanıyoruz. Çünkü hepimiz için gerçek, beyinlerimizin içinde sonuna kadar oynatılan bir hikayedir. Dolayısıyla, beyinlerimiz bize ne diyorsa, biz de ona inanıyoruz.
Son fakat aynı derecede önemli bir konu da, nadiren durup düşündüğümüz, gerçekliğin bir başka yüzüdür: beyinlerimizin zaman deneyimi. Belirli durumlarda gerçeklik sürecimiz, daha yavaşlamış veya daha hızlanmış gibi görünebiliyor. Böyle deneyimler, özellikle de hayati-tehlike söz konusu olduğunda ortaya çıkıyor. Tehlike arzeden durumlarda, beynin amigdala diye adlandırılan bölgesi tam gaz devreye giriyor ve beynin kalan tüm kaynaklarını göreve çağırarak eldeki duruma müdahale için hazır bulunmalarına mecbur tutuyor. Amigdala iş başındayken hafıza, normal şartlardan çok daha fazla detay ve zenginlikle ortaya çıkıyor. Çünkü beyninizin, hayatta kalmaya çabalamak için daha fazla bilgiye ihtiyacı oluyor. Bunun ilginç yan etkisi ise şudur: Bu yoğunlukta bir hafızaya beyniniz alışık olmadığından, hafızanız olaylara tekrardan göz atarken, sizin yorumunuz da olayın sanki daha uzun zamanda (yavaş çekimdeki gibi) gerçekleşmiş olduğudur. Ama nihayetinde algısal süreç aslında uzamıyor, ancak kişinin iç gerçekliği uzuyor.
Netice olarak beyniniz, bir hikayecidir. Size bir hikaye servis eder ve hepimiz de, o hikaye ne söylüyorsa ona inanırız. Bu ister bir görsel ilüzyona aldanmak olsun, veya hapsolduğunuz bir rüyaya inanmak olsun, ya da isterseniz bir şizofreni safhası sırasında hezeyanınızı doğru olarak kabul etmiş olun, fark etmiyor; hepimiz, beyinlerimiz senaryoyu nasıl yazarsa, onu gerçekliğimiz olarak kabul ediyoruz.
Dışarıdaki dünyayı sanki doğrudan deneyimliyormuş gibi hissetmemize karşın, gerçekliğimiz en nihayetinde karanlıkta ve elektrokimyasal sinyallerin yabancı lisanında inşaa ediliyor. Bu muazzam nöral ağın içinde çalkalanarak devam eden faaliyetler de, sizin hikayeniz oluyor.
Daha da garibi, her beyin büyük ihtimalle, bir parça farklı bir hikaye anlatıyor. Gezegende dolaşan 7 milyar insan beyni (ve tirilyonlarca hayvan beyni) ile, yine de gerçekliğin tek bir sürümü de bulunmuyor. Her beyin kendi hakikatini taşıyor.
O halde, GERÇEKLİK NEDİR? O, sadece sizin görebileceğiniz ve hiç kapatamayacağınız bir televizyon şovu gibidir. İyi haber de şudur ki o, dileyeceğiniz en ilginç şovu yayınlamaktadır: sadece sizin için düzenlenmiş, kişiselleştirilmiş ve sunulmuş olan...
Ve bu da, gerçekliğimizin nasıl şekillendiğidir...
Alıntı:
¹ Bu video PBS tarafından PBS YouTube'ta 9 Ekim, 2015 te yayınlanmıştır.
² Bu blog yazısındaki özetler ya David Eagleman tarafından yazılmış olan The Brain: The Story of You kitabından, ya da PBS'teki bölüm özetlerinden alınmıştır.
Comments
Post a Comment